Wat is artrose van de vingergewrichten?

Artrose kan alle gewrichten in het lichaam aantasten. Het is een veelvoorkomende oorzaak van pijn en stijfheid. In de hand zijn de meest betrokken gewrichten de basis van de duim en de kleine gewrichten van de vingers. Artrose kan vaak asymptomatisch zijn en alleen leiden tot verdikking en milde vervorming van de gewrichten. In deze gevallen is geen behandeling nodig. Als artrose pijnlijk wordt, kan een behandeling aangewezen zijn.

Artrose treft meestal oudere volwassenen en is het gevolg van jarenlange belasting van het gewricht. Het kraakbeen bedekt de uiteinden van de botten in een gewricht en helpt het gewricht soepel te bewegen. Als deze kraakbeenlaag dunner wordt gaan botten tegen elkaar schuren, wat pijn en zwelling veroorzaakt.

Artrose van de vingers en duim kan ook het bewegingsbereik en de kracht van de vingers en duimen verminderen.

Vroege diagnose en behandeling zijn belangrijk om de symptomen te beheersen en de aandoening te behandelen. Afhankelijk van het betrokken gewricht kan de eerstelijnsbehandeling bestaan uit spalken en mogelijk een injectie met corticosteroïden. Wanneer conservatieve behandelingen falen en pijn de functionaliteit belemmert, is een operatie aangewezen. Afhankelijk van het gewricht kan dit een reiniging van het gewricht (artroscopie), het vastzetten van een gewricht (arthrodese) of vervanging van het gewricht (arthroplastie of prothese) inhouden. Soms kan ook gekozen worden om de zenuwen naar het gewricht zelf door te nemen (denervatie). Dit neemt enkel de pijn weg, dit kan uitgevoerd worden als er geen sprake is van bewegingsbeperking.

Deze chirurgische ingrepen kunnen als dagbehandeling in het ziekenhuis worden uitgevoerd en na de ingreep kan een gips of spalk noodzakelijk zijn.. Een arthrodese of prothese zijn zeer succesvolle operaties die pijn kunnen verlichten en de functionaliteit kunnen herstellen. 

Artrose treft vaak de gewrichten aan de toppen van de vingers (DIP-gewrichten), het middelste gewricht van de vingers (PIP-gewrichten), en de basis van de duim (CMC-gewricht).

Oorzaken van artrose

De precieze oorzaak van artrose is niet altijd duidelijk, maar factoren die een rol kunnen spelen zijn:

• Leeftijd: Het risico op artrose neemt toe met de leeftijd.
• Erfelijkheid: Een familiegeschiedenis van artrose kan het risico verhogen.
• Overbelasting: Beroepen of hobby’s die veel handgebruik vereisen.
• Letsel: Eerdere verwondingen aan de vingers kunnen de kans op artrose vergroten.
• Geslacht: Artrose komt vaker voor bij vrouwen.

Symptomen van artrose in de vingers

Patiënten met artrose in de vingergewrichten kunnen last hebben van:

• Pijn, vooral bij gebruik van de handen.
• Stijfheid, vooral in de ochtend.
• Zwelling en ontsteking rondom de gewrichten.
• Verminderde kracht in de handen.
• Zichtbare knobbels bij de gewrichten (Heberden- en Bouchard-knobbels).

Diagnose

De diagnose artrose wordt meestal gesteld op basis van:

• Lichamelijk onderzoek: De arts bekijkt de gewrichten en controleert op pijn, zwelling en bewegingsbeperking.
• Röntgenfoto’s: Om slijtage, versmalling van de gewrichtsspleet of botknobbels te bevestigen.
• Aanvullend onderzoek: In sommige gevallen kan een MRI, CT of bloedonderzoek nodig zijn om andere oorzaken uit te sluiten.

Behandelopties

Hoewel artrose niet te genezen is, zijn er verschillende behandelmogelijkheden om de klachten te verminderen:

Niet-operatieve behandelingen:

1. Medicatie:
   • Paracetamol of NSAID’s (zoals ibuprofen) tegen pijn en ontsteking.
2. Spalken:
   • Stabiliseert de gewrichten en vermindert pijn.
3. Leefstijlaanpassingen:
   • Vermijd activiteiten die de gewrichten belasten.

Operatieve behandelingen:

In ernstigere gevallen kan een operatie worden overwogen, zoals:

• Arthrodese: Vastzetten van een gewricht om pijn te verminderen.
• Prothese: Vervanging van het beschadigde gewricht door een kunstgewricht.
• Denervatie: Het doornemen van de bezenuwing van een gewricht.

Zelfzorg en preventie

• Houd uw gewrichten warm om stijfheid te verminderen.
• Gebruik hulpmiddelen om de belasting van uw handen te verminderen.
• Blijf actief met lichte oefeningen om de beweeglijkheid en kracht te behouden.

Wanneer moet u contact opnemen?

Neem contact op met uw handchirurg of huisarts als u:

• Ernstige of aanhoudende pijn ervaart.
• Uw hand of vingers niet meer goed kunt gebruiken.
• Nieuwe zwelling of roodheid opmerkt.