Enkeldistorsie

Enkelverstuikingen zijn zeer vaak voorkomende sportletsels. Ook bij de ongevallen in het dagelijks leven wordt dit regelmatig gezien. Vaak gaat deze verstuiking gepaard met een scheurtje van de enkelbanden. In 90% van de gevallen blijkt het om verstuikingen van de buitenenkel te gaan. De oorzaak is een naar binnen klappen van de voet.

IJs of niet?

In de beginfase is het EHBO-principe PRICE aangewezen. PRICE staat voor protection, rest, ice, compression en elevation. Protectie is belangrijk om verdere schade te vermijden. Verder stappen bij een enkelverstuiking maakt de toestand erger en zorgt voor een vertraagde of moeilijke genezing en kan blijvende problemen veroorzaken. Rust is nodig om de genezing op gang te laten komen. IJs (ijs, cold pack of een zakje bevroren erwten in een handdoek) is zinvol om pijn en zwelling onder controle te krijgen). Compressie met een steunverband helpt zwelling te beperken en vermijd pijnlijke bewegingen. Hoogstand wordt vaak vergeten. De voet moet hoger geplaatst worden dan de knie. Dit helpt de enkel en voet te ontzwellen en vermijd bijkomende zwelling.

Radiografie of niet?

Een radiografie is niet altijd noodzakelijk. Iemand die nog redelijk kan stappen en geen drukpijn heeft op botstructuren heeft meestal geen radiografie nodig. Bij blijvende last, heel moeilijk stappen en drukpijn op het bot is een radiografie aangewezen om botletsels uit te sluiten.

Echografie en MR?

Verder onderzoek zoals echografie of NMR is in de acute fase niet nodig. Een echografie en NMR hebben geen geneeskrachtige werking. Door sporters is dit vaak nog niet zo goed begrepen. Deze onderzoeken zullen inderdaad aantonen dat de enkelbanden uitgerekt of gescheurd zijn, zoals het klinisch onderzoek ook al toont, maar dit zal de behandeling niet beïnvloeden. Een enkeldistorsie is een vooral een klinische diagnose. Radiografie wordt gebruikt om eventuele fracturen uit te sluiten. Indien klinische tekens waardoor twijfel over de diagnose kan eventueel later bijkomende beeldvorming gepland worden.

Operatie of niet?

Een enkelverstuiking wordt altijd niet-operatief behandeld. Onderzoek heeft immers aangetoond dat, zelfs bij ernstige distorsies, onmiddellijk chirurgisch herstel geen betere resultaten geeft, dan niet-operatieve behandeling. Zelfs een volledige onderbreking van het ligament is geen indicatie tot chirurgie. Chirurgische behandeling is uiteindelijk nodig in minder dan 1% van de gevallen. De belangrijkste indicaties zijn dan osteochondrale letsels en blijvende instabiliteit.

Gips of niet?

In principe is een gipsbehandeling niet strikt noodzakelijk. Er is een studie in een populatie sporters en een studie over langdurige ( 6 weken) gips. Vaak zien we echter dat die patiënten zonder gips blijven rondstappen om hun werk of huishoudelijke activiteiten te blijven doen. Op die manier ontstaat soms zeer pijnlijk granulatieweefsel. Eigenlijk kunnen we een verstuiking best beschouwen als een soort wonde binnenin de enkel. Best kiezen we voor enkele dagen strikt steunverbod en hoogstand met eventueel een korte periode steunverband of gips. Op die manier verdwijnt de ontstekingsfase snel en komt de littekenvorming en genezing op gang. Indien na een week nog belangrijke pijnklachten is extra rust en eventueel bijkomende immobilisatie aangewezen.

NSAID of niet?

Nsaid zullen de genezing niet sneller doen verlopen. Indien de nodige PRICE-principes(zie hoger) gevolgd worden is de pijn meestal onder controle. Anders wordt best met een gewone pijnstiller(Paracetamol) gestart. Indien onvoldoende effect hiermee kan eventueel een onstekingsremmer worden bijgegeven. Maar vaak is onvoldoende rust en hoogstand de oorzaak van de hevige pijn.

Kinesitherapie of niet?

Er is aangetoond dat proprioceptieve training het herstel bevordert en de kans op nieuwe distorsies vermindert. Voor iedere patiënt met een enkeldistorsie mag kinesitherapie worden voorgeschreven. Voor sporters is dit des te meer het geval. Belangrijk is dat bij de kinesist vooral oefeningen worden uitgevoerd en aangeleerd(zie foto’s). Elektrostimulatie en ultrasonen zijn hier niet zo zinvol.

Lang herstel of niet?

Vaak is een enkeldistorsie na enkele weken al redelijk hersteld. Bij zwaardere verstuikingen kan het iets langer duren. Indien echter onvoldoende gerust werd in de beginfase kan de patiënt in een langdurige onstekingsfase blijven hangen. Zo kan de patiënt enkele maanden na een ‘banale’ distorsie nog belangrijke last hebben door onvoldoende herstel. Een periode van rust en kinesitherapie is dan aangewezen.

Brace of niet?

Een brace zal zoals een taping de enkelbanden beschermen tijdens de genezingsfase. Een brace kan de patiënt zelf aanleggen. Een brace is voornamelijk zinvol bij sporters. Belangrijk is ook dat de schoenen voldoende steun bieden. Een wandelschoen of zelfs een bottine is best. Vaak zien we dames met een pijnlijke enkel al terug met wiebelende hakken lopen.

Besluit

Een enkeldistorsie is in de meeste gevallen een letsel dat zeer goed herstelt. Het is echter geen banaal letsel. Een periode van steunverbod en beperkte steunname is veelal noodzakelijk en laat een sneller herstel toe. Kinesitherapie helpt het herstel en vermindert de kans op recidief.